Noord-Korea voert al decennia de strategie van geveinsde gekte voert al decennia om concessies te krijgen.
Een paar jaar geleden bezocht ik een Noord-Koreaans restaurant in Amsterdam dat inmiddels om onduidelijke redenen is gesloten. De werknemers waren speciaal naar Nederland gevlogen. Bij elk gerecht probeerde ik de serveerster naar haar thuisland te vragen, maar het lukte niet om haar te spreken zonder dat een collega aandachtig mee zat te luisteren. Het enige dat ik loskreeg was een boek over de officiële staatsfilosofie, juche.
Noord-Korea is een raadsel. Van geen land in de wereld weten wij zo weinig. Vergeleken met Noord-Korea zijn Iran, Cuba en Birma een open boek. Daarom kunnen we vaak niet anders dan lachen om de bizarre beelden: van de leider en zijn kapsel, schreeuwende nieuwslezeressen en burgers die op straat overdreven luidkeels huilen bij het overlijden van een gekoesterde leider.
Hoe kan het land zo verschillend zijn van het open, democratische en innovatieve Zuid-Korea? Dit is een complex vraagstuk. In feite delen beide landen meer dan we denken. Koreanen bezitten namelijk een groot vermogen tot organisatie dat teruggaat tot ver voor de scheiding in een noordelijk en zuidelijk deel. In de achtste eeuw al vond er in dit koninkrijk regelmatig een volkstelling plaats. Zelfs het aantal bomen en vee per huishouden werden geregistreerd.
In hun geschiedenis hebben de Koreanen zich goeddeels staande weten te houden tussen Chinezen en Japanners. Het land noemt zich vaak een „garnaal tussen walvissen”. Het gevoel van dreiging heeft Korea altijd hecht gemaakt. Onder de Joseon-dynastie (1392-1897) heeft het zich van de wereld afgesloten en kreeg het de bijnaam ‘kluizenaarskoninkrijk’.
Zelfs het aantal bomen en vee per huishouden werden geregistreerd
Na de officiële scheiding in 1948 en de Koreaoorlog koos het fragiele zuiden vanaf de jaren zestig een pad van integratie in de wereldgemeenschap. Met ijzeren discipline ontwikkelde het grote multinationals als Samsung, LG, Hyundai en Kia. Het is inmiddels de grootste scheepsbouwer van de wereld. De Zuid-Koreaan Ban Ki-moon werd secretaris-generaal van de VN en Jim Yong Kim leidt de Wereldbank. Ook hun popcultuur gaat de wereld over. Koreaanse soaps zijn populair in heel Azië en bij Indonesische kappers kun je een ‘K-cut’ krijgen. Hippe ‘K-pop’ muziek kennen wij vooral van ‘Gangnam Style’.
Het noorden koos voor de kluizenaarsstrategie en sloot zich juist van de wereld af. De staatsfilosofie juche betekent ‘zelfvoorziening’. Het kleine Noord-Korea heeft het vierde grootste leger van de wereld. Terwijl het volk verhongerde, werden middelen vrijgemaakt om een atoomprogramma te ontwikkelen. Ruim 25 jaar na de val van de Sovjet-Unie staat dit stalinistisch regime als enige in de wereld nog overeind. Dat is een macaber wonder van organisatie.
Het is een vergissing om Noord-Korea als bizar en irrationeel weg te lachen
Maar als het zo gedisciplineerd is, waarom doet het dan al die extreme uitspraken en lijkt het zo irrationeel? Ook dat is strategie. Stel je een klein en zwak persoon voor in een vijandig gezelschap. Als de sterkeren weten dat hij helder nadenkt, gaan zij ervan uit dat hij zijn grenzen kent. Hij zal zich rustig houden en ze hoeven niet veel rekening met hem te houden. Maar dat is anders als zij denken dat hij gek is. Hij zou dan wel eens veel verder kunnen gaan dan anderen en iets onvoorspelbaars kunnen doen, zelfs als dat zijn eigen ondergang betekent. In dat geval moeten zij hem wel serieus nemen. Die strategie van geveinsde gekte voert Noord-Korea al decennia om concessies te krijgen.
Het is een vergissing om Noord-Korea als bizar en irrationeel weg te lachen. Soms is het heel slim om gek te lijken.