Haroon Sheikh (1980) is een Nederlandse filosoof met Pakistaans-Surinaamse wortels. Hij doet multidisciplinair onderzoek naar vraagstukken rondom internationale orde en nieuwe technologie. Zijn werk kenmerkt zich door een brede oriëntatie op domeinen en denktradities waarbij hij empirie en abstractie, maar ook orthodox en onorthodox op vruchtbare wijze met elkaar combineert. Hij woont met zijn echtgenoot in Amsterdam.
Publicaties
Sheikh heeft verschillende boeken geschreven. De Opkomst van het Oosten: Eurazië en de Nieuwe Wereldorde (2016) gaat over de nieuwe verbindingen en botsingen die ontstaan op de landvlakte die Europa met Azië verbindt. Zijn tweede boek Embedding Technopolis: Turning Modernity into a Home (2017) is een filosofische studie naar de relatie tussen traditie en moderniteit. Zijn boek Hydropolitiek: Samenwerking en Conflict op Zeven Zeeën (2019) onderzoekt de nieuwe orde die aan het ontstaan op verschillende zeeën en oceanen. Met zijn WRR-collega’s schreef hij Mission AI: The New System Technology (2022). In zijn oratie De Overwinning van de politiek (2023) kijkt Sheikh naar de relatie tussen politiek enerzijds en economie, recht en techniek anderzijds. In zijn Atlas van de Digitale Wereld (2024) beschrijft hij de geopolitiek van digitalisering aan de hand van een Stackmodel en onderzoekt hij of de EU digitaal soeverein kan worden. Daarnaast heeft Sheikh een veelheid aan artikelen in wetenschappelijke journals, vakbladen en publieke media gepubliceerd.
Werkzaamheden
Sheikh is senior wetenschapper bij de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) en bijzonder hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies aan de VU.
Daarnaast schrijft hij regelmatig als columnist voor NRC Handelsblad, zit hij in de Raad van Toezicht van NedPho, de Maatschappelijke Adviesraad van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden en in de Raad van Advies van het SIDN Fonds, de Atlantische Commissie, Sheikh is tevens lid van het bestuur van de Stichting Maand van de Filosofie , directeur bij de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (geen bestuursfunctie) en voorzitter van de strategieklankbordgroep van SIDN. Sheikh is lid van de advisory commission van het International Scientific AI Safety Report en van de MSI-AI werkgroep van de Raad van Europa die guidelines opstellen voor de impact van generatieve AI op de vrijheid van meningsuiting. Eerder was hij lid van de Raad van Toezicht van Omroep Human, Stichting Socires en het Brainwash Festival. Hij was lid van het CORAERO project van de Helmholtz Association, de Werkgroep Publieke Waarden in het Onderwijs van de VSNU, denktank DenkWerk, kunststichting Framer Framed, en jurylid van een prijsvraag van de Rijksbouwmeester.
“Als denken meer wil zijn dan een bevlieging of koppigheid, dan zal de denker zich moeten verheffen tot een medium. Van Haroon Sheikh – opgegroeid te midden van verschillende culturele en filosofische stromingen – kunnen we zeggen dat hij zo’n medium is” – Peter Sloterdijk
Achtergrond
Na afronding van het gymnasium aan het Sint Maartenscollege in Voorburg studeerde Sheikh filosofie, bestuurskunde en politicologie aan de Universiteit Leiden en Oxford University. Hij is aan de VU gepromoveerd op een onderzoek naar de invloed van oude tradities op moderne samenlevingen. De gerenommeerde Duitse filosofen Peter Sloterdijk en Peter Weibel zaten in zijn promotiecommissie.
Tegelijk met zijn promotie werkte Sheikh als onderzoeker opkomende markten bij Cyrte Investments. Na zijn promotie werkte hij vanaf 2013 als hoofdonderzoeker bij investeringsmaatschappij Dasym. Bij deze investeringsmaatschappijen richtte Sheikh zich op opkomende markten in China, Latijns-Amerika en Afrika, in het bijzonder gericht op ICT. In 2016 zette Sheikh Freedomlab Thinktank op, een denktank gericht op het snijvlak van internationale betrekkingen en nieuwe technologie en leidde hij die organisatie tot 2018. In die rol bouwde hij een kennisinfrastructuur op, zette hij samenwerkingen met andere onderzoeksinstituten op en adviseerde hij klanten in de private en publieke sector.
Vanaf 2018 werkt Sheikh bij de WRR waar hij verantwoordelijk was voor het onderzoek naar kunstmatige intelligentie en publieke waarden (volgend op een adviesaanvraag van de Nederlandse regering). Op 11 november 2021 is Opgave AI: De Nieuwe Systeemtechnologie aan minister Stef Blok van EZK aangeboden. Daarnaast richt hij zich bij de WRR op internationale vraagstukken zoals de toekomst van de multilaterale orde. In juli 2024 verscheen het WRR-rapport Nederland in een fragmenterende wereldorde.
Sinds 2015 is hij verbonden aan Centrum Ethos, waar hij samen met collega’s Ad Verbrugge, Govert Buijs, Jelle van Baardewijk, Gabriel van den Brink en Emmanuel Rutten de masteropleiding Filosofie van Cultuur en Bestuur aan de VU verzorgt. Hij geeft colleges over globalisering, techniekfilosofie, filosofie Oost-West en cultuurfilosofie. Sinds 2018 verzorgt hij eveneens jaarlijks een college bij de bacheloropleiding Politics, Philosophy and Economics aan de VU. Op 1 oktober 2021 is benoemd tot bijzonder hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies aan de VU.
Sheikh schrijft regelmatig voor NRC Handelsblad waar hij sinds 2017 aan verbonden is als columnist. Zijn werk is verschenen in verschillende nationale en internationale bladen waaronder Foreign Affairs en The Financial Times. Ook heeft hij bijgedragen aan televisieprogramma’s als Het Filosofisch Kwintet en de Brainwash special Leven na Corona. Hij geeft regelmatig lezingen over een verscheidenheid aan onderwerpen. Hij heeft onder andere lezingen verzorgd bij onderwijsinstellingen als de ABD, de NSOB, College Club, The School of Life en het Comenius Instituut. Sinds 2019 behoort hij volgens de Volkskrant tot de 200 meest invloedrijke Nederlanders.