Technologie

Kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) boezemt angst in. AI geeft macht aan een paar enorme bedrijven in Silicon Valley. Aan landen als Amerika en China die vooroplopen. En aan algoritmen die menselijke keuzevrijheid onder druk zetten. Die angst is legitiem, maar een blik op de geschiedenis van technologie biedt ons een optimistischer scenario.

Artikel in de Lichtkogel (Rijkswaterstaat) ‘AI voor iedereen’ Meer lezen »

Kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) is niet alleen in Nederland een steeds belangrijker vraagstuk. Ook buiten ons land is het thema een hot issue. Dennis Broeders, universitair hoofddocent Veiligheid en Technologie aan Universiteit Leiden, en Rogier Creemers, postdoc bij de juridische faculteit en Chinastudies aan Universiteit Leiden, kijken samen met ons naar de positie van andere landen op het gebied van AI.

Interview in Lichtkogel (Rijkswaterstaat) ‘Amerika en China leiden de wedloop in AI’ Meer lezen »

Niemand kan de toekomst voorspellen. Toch vragen de grote maatschappelijke veranderingen om een methodiek om hierop beter te kunnen anticiperen. Haroon Sheikh beschrijft drie boeken die helpen over de toekomst na te denken

Historische analogie voor een bredere blik

Eén van de manieren om de toekomst te verkennen is de historische analogie. Collega-onderzoeker Sjoerd Bakker beschrijft in From Luxury to Necessity hoe de trein, elektriciteit en de auto het dagelijks leven van mensen hebben veranderd en wat dat betekent voor ICT. Een belangrijk inzicht uit het boek is dat de secundaire effecten van technologieën altijd onverwacht zijn: zo creëerde de trein nationale eetrecepten, elektriciteit leidde tot pretparken en de auto veroorzaakte shopping malls, motels, hamburgerketens en drive-in bioscopen. De historische analogie helpt om een bredere blik te hebben op de impact van technologieën om ons heen.
From Luxury to Necessity, Sjoerd Bakker, Boom, 2017, €20.

Sciencefiction verruimt het eigen denkkader

De omgekeerde aanpak is fantaseren over alternatieve toekomsten. Sciencefiction kan goed helpen om de eigen denkkaders te verruimen. Een van de interessantste auteurs is Isaac Asimov. In boeken als Foundation (1951) speculeert hij over hoe toekomstige samenlevingen om zullen gaan met ruimtevaart en robots. Asimov bedacht de wetten van de robotica. Die worden nog steeds op het MIT door onderzoekers gebruikt voor het programmeren van ethische robots en zijn relevant voor discussies over AI en automatische wapensystemen. Nadenken over alternatieve werelden is ook belangrijk voor mijn werk op het Freedomlab, waar wij naar de toekomst kijken via extreme scenario’s.
Foundation, Isaac Asimov, Bantam, 2004 (heruitgave) , €18,90.

De strijd om de cloud en de interface

Veel Future Studies gaan over nieuwe technologieën en gadgets. Ze zijn trendgevoelig en vaak niet erg origineel. Maar weinig boeken plaatsen grote veranderingen in een overkoepelend kader. Daar slaagt The Stack van Benjamin Bratton wel in. Dit boek is zijn metafoor voor hoe technologie nu een ‘accidentele megastructuur’ creëert die, net als software, uit verschillende lagen bestaat. Wereldwijd is er een strijd gaande om controle over lagen als de cloud, de stad en de interface. The Stack geeft context aan grote bedrijfsovernames, maar ook bijvoorbeeld aan het internetbeleid van China.
The Stack, Benjamin H. Bratton, Mit Press Ltd, 2016, €34,75.

Haroon Sheikh
Bestuurskundige, politicoloog en filosoof Haroon Sheikh is verbonden aan denktank Freedomlab en Dasym, een onafhankelijke, onderzoeksgerichte investeringsmaatschappij.

FD ‘Shortlist Future Studies 3 boekentips’ Meer lezen »

Horrorverhalen. Daar associëren we genetische manipulatie mee: de Übermensch van de nazi’s, de dystopie Brave New World en Dolly – de Frankenstein in schaapskleren. Toch zullen wij ons er waarschijnlijk wel aan wagen.

De weg naar eugenetica
Even terug stuurde ik een tube speeksel naar Silicon Valley, om vervolgens een DNA-profiel te ontvangen, inclusief mijn genetische aanleg voor tientallen ziekten. Over niet al te lang zal dit heel goedkoop universeel beschikbaar zijn. We weten dan welke potentiële ziekten we aan onze kinderen mee zullen geven. Als we dat kunnen, is het dan niet onze plicht om daar iets aan te doen? Zoveel leed kunnen wij vermijden door allerlei gruwelijke ziekten te voorkomen.

De mens verbeteren
Van ziekten voorkomen naar het verbeteren van de mens is vervolgens een kleine stap. Wat doen we met aanleg voor extreme gewelddadigheid? En voor obesitas? Auteur Aubrey de Grey gaat nog verder: oud worden is een ziekte. Hebben wij dan niet ook een morele plicht om dat proces te bestrijden?

Modelburgers
We zullen op globaal niveau normen moeten ontwikkelen. Wie bepaalt bijvoorbeeld of genen aangepast mogen worden? Het individu, de ouders van ongeboren kinderen, de overheid? Stel je voor dat sommige landen het verbieden en andere het omarmen. Dat zal tot grote globale ongelijkheid leiden. En vervolgens concurrentie. Overheden zouden supersoldaten kunnen maken of nog een stap verder; modelburgers zonder subversieve neigingen.

De mens geeft de wereld vorm
De genetische wetenschap zal ons wereldbeeld veranderen. De mens is straks niet alleen de maker, maar evengoed het product. Verschillende oude onderscheidingen zullen vervagen: tussen natuur en cultuur, tussen mens en machine, tussen natuurlijk en artificieel. Dit is het Antropoceen: het tijdperk waarin de mens de wereld vormgeeft. Maar hoe groot onze macht over het leven ook wordt, ja zelfs over haar bouwstenen, de zin ervan zal altijd een mysterie blijven.

Brainwash.nl ‘Designerbaby’s: genetische verbetering is een morele plicht’ Meer lezen »